Waarom wordt de mens zo oud?

Met een levensverwachting van bijna tachtig jaar behoort de mens tot de langst levende zoogdieren. Evolutionair gezien is dit opvallend: mensen verwekken na hun vijftigste nog maar zelden nakomelingen. Waarom worden we dan toch zo oud? David van Bodegom, inmiddels als doctor verbonden aan de Leyden Academy on Vitality and Ageing, onderzocht deze vraag in zijn proefschrift.

Een link naar het proefschrift vindt u onderaan.

David van Bodegom bestudeerde het selectievoordeel van een lange post-reproductieve levensduur bij een polygame samenleving in Ghana. Daarbij keek hij naar de invloed op het aantal nakomelingen en de overleving  daarvan wanneer er mannen en vrouwen van boven de vijftig in het huishouden aanwezig waren.

Een vrouw boven de vijftig zorgde voor 2,3% meer nakomelingen, maar had geen invloed op de overleving. Ook een man boven de vijftig had geen invloed op de overlevingskans. Echter, de mannen konden binnen hun polygame samenleving tot op hoge leeftijd kinderen verwekken. Maar liefst 18,4% van de kinderen werd verwekt door mannen ouder dan 50 jaar. Dit levert een duidelijk selectievoordeel op.

“De selectiedruk van oude mannen [...] kan alleen maar een rol gespeeld hebben in de evolutie van onze langlevendheid als mensen gedurende hun recente evolutionaire verleden in polygame samenlevingen woonden. Een eerste indicatie hiervoor komt uit antropologische inventarisaties, die laten zien dat de meerderheid van de samenlevingen die wij kennen inderdaad polygaam is”, aldus David van Bodegom. Ook bewijs uit DNA-onderzoek onderschrijft deze bevinding.

Dit roept echter direct een andere vraag op: als mannen verantwoordelijk zijn voor de lange post-reproductieve levensduur, waarom leven vrouwen in onze maatschappij dan langer? 

“De verschillen in levensduur tussen mannen en vrouwen waren vroeger anders dan nu, aangezien veel meer vrouwen in het kraambed stierven dan tegenwoordig. Aan de huidige verschillen in levensduur kunnen heel verschillende mechanismen ten grondslag liggen; biologische die verband houden met zwangerschap en bevalling evenals meer recente culturele en maatschappelijke verschillen.”

Lees de Nederlandstalige samenvatting

Lees het volledige proefschrift