Herstel van de darmbarrière met bètaglucanen
Bij de darmbehandeling wordt vaak L-glutamine gebruikt om de darmpermeabiliteit te verminderen. Maar recent onderzoek laat zien dat er nog een aanvullende therapie is die we kunnen toepassen: toediening van bètaglucanen uit paddenstoelen.
In Aziatische landen worden paddenstoelen, zoals shiitake, maitake en oesterzwam, al eeuwenlang gewaardeerd om hun nutritionele en medicinale eigenschappen. Bèta-glucanen zijn complexe vezels, polysachariden, die rijkelijk aanwezig zijn in deze paddenstoelen. Behalve uit paddenstoelen, kunnen ze ook geïsoleerd worden uit (bakkers)gist en de celwand van haver en gerst. Lentinan uit Shiitake bestaat geheel uit bèta-1,3/1,6-glucanen. Vooral deze bèta-glucanen hebben een immunomodulerend effect. Ze laten bij verschillende ziektebeelden positieve effecten zien.
Inflammatoire darmziekten
Eerder bleek al in-vitro en in-vivo dat shiitake, maitake en oesterzwam door remming van ontstekingsmediatoren en remming van de NF-κB activiteit een verbetering laten zien bij inflammatoire darmziekten (Colitis ulcerosa, ziekte van Crohn). Bovendien had onderzoek al aangetoond dat chronische en acute (psychologische) stress kan leiden tot degranulatie van mestcellen, waardoor de darmbarrière verzwakt en de darmpermeabiliteit wordt verhoogd. Over het algemeen wordt een verhoogde darmpermeabiliteit beschouwd als, in ieder geval, een cofactor voor tal van chronische ziekten.
Recent onderzoek
Uit een recente studie bij inflammatoire darmziekten is gebleken dat de darmpermeabiliteit (leaky gut) verminderd kan worden door een prebiotische voedingsvezel met bètaglucaan. Bètaglucaan leidde tot verbeteringen in de intestinale barrièrefunctie, zowel bij patiënten met de ziekte van Crohn als bij controles.
Waar mestcel-degranulatie de doorlaatbaarheid van de darmcellen en de ruimtes daartussen kan vergroten, verzwakt bètaglucaan dit effect. Dit geschiedt via het follikel-geassocieerd epitheel dat over de Peyerse platen ligt en via de darmvlokken. Bovendien lijkt het erop dat zowel de Peyerse platen, als de darmvlokken bètaglucaan kunnen opnemen.
Werkingsmechanisme bètaglucaan
Bèta-1,3/1,6-glucanen zijn belangrijk voor de niet-specifieke immuunversterking. Vooral macrofagen en neutrofielen worden gestimuleerd, deze behoren tot de eerstelijns verdediging van het immuunsysteem. Zij kunnen pathogenen via fagocytose onschadelijk maken. Bovendien produceren ze belangrijke cytokines, waardoor uiteindelijk ook het humorale immuunsysteem in gang kan worden gezet.
Neutrofiele granulocyten zijn één van de eerste immuun-cellen die reageren op een infectie. Ze bevatten, evenals macrofagen, specifieke receptoren (CR3-receptoren) voor het bètaglucaan macromolecuul. Binding aan deze receptoren verbetert het vernietigend vermogen van deze neutrofielen en verbetert de migratie naar de plaats van de infectie.
Het voorbehandelen van de neutrofielen met bètaglucanen verbetert hun vermogen om zich, met behulp van chemokines, door het bloed snel naar de plaats van infectie te begeven. Er zijn aanwijzingen dat bètaglucanen een hoofdzakelijk door de humorale afweer gedomineerd immuunsysteem (gestuurd door Th2-helpercellen) weer in evenwicht brengt door een verschuiving in de richting van een meer door Th1-helpercellen gestuurde, vooral cellulaire immuunrespons, wat de weerstand tegen bacteriële en parasitaire infecties vergroot. Bovendien kan het in balans brengen van Th2 en Th1 allergische reacties verminderen.
Mogelijkheden
Bètaglucaan kan niet alleen verlichting geven bij inflammatoire darmziekten. De werkzaamheid bij het verbeteren van de darmpermeabiliteit bij de gezonde controles biedt tevens perspectief. Bètaglucaan zou bijvoorbeeld het eerder genoemde schadelijke effect van stress op de barrièrefunctie van de darm kunnen compenseren.
Referenties
Ganda Mall, J.P. Casado-Bedmar, M. Winberg, M.E. Brummer, R.J. Schoultz, I. Keita, Å.V. “A beta-Glucan-Based Dietary Fiber Reduces Mast Cell-Induced Hyperpermeability in Ileum From Patients With Crohn’s Disease and Control Subjects”? Inflammatory Bowel Diseases? Volume 24, issue 1, Pages 166–178.
Ashley L. St. John, Gladys W.X. Ang, Abhay P.S. Rathore, Soman N. Abraham. Reprograming Immunity to Food Allergens. Journal of Allergy and Clinical Immunology, 2018; DOI: 10.1016/j.jaci.2018.01.020
http://www3.naturafoundation.nl/monografie/Betaglucaan.html
http://www3.naturafoundation.nl/monografie/medicinale_paddenstoelen.html
